Water en whisky zijn onlosmakelijk verbonden met elkaar. Zonder water geen whisky. Het belang van water, het goede water, gedurende het proces van whisky distilleren is essentieel. We spraken al eerder over whiskydrinkers die een paar druppeltjes water toevoegen aan whisky om de smaak open te breken, maar vandaag gaan we het hebben over het essentiële belang van water tijdens het creëren van onze favoriete drank.
Het belang van water als ingrediënt voor whisky
Wanneer je onze eerdere blogs gelezen hebt zal het je wellicht opgevallen zijn dat we vaak de bron van water van een bepaalde distilleerderij vermelden. Veel distilleerderijen hebben uitstekende natuurlijke waterbronnen met illustere namen als Allt an t’Sluie Burn (Dalwhinnie), Solum Lochs (Lagavulin) of An Torran (Bruichladdich).
Deze waterbronnen worden geroemd en gekoesterd door hun grote en belangrijke invloed op de whisky’s die ermee worden gecreëerd. Enkel het puurste bronwater wordt gebruikt bij het maken van goede whisky. Eeuwenoude bronnen die door het landschap en de natuur zijn beïnvloedt en gezuiverd.
Andere distilleerderijen gebruiken al het water dat ze kunnen vinden in nabije rivieren, lochs, bronnen, meren of de publieke watervoorziening. Het is in feite, al zij het minder romantisch, van groter belang dat het water schoon en van kwaliteit is dan dat het door een prachtig idyllisch kreekje door de bergen heeft gesijpeld.
Zonder een goede, betrouwbare aanvoer van H2O kan een distilleerderij simpelweg niet functioneren. Zo werden de distilleerderijen op Islay als eens gedwongen hun activiteiten neer te leggen gedurende een van de zeldzame periodes van droogte die het eiland kent.
Water en het destilleerproces van whisky
Waarvoor gebruikt men water gedurende het destillatieproces? Water werd voorheen gebruikt gedurende het malten, al zijn er nog maar weinig distilleerderijen waar dit nog gebeurt. Voorts vormt water een belangrijk onderdeel gedurende het mashen en bij het verdunnen van de alcohol om het gewenste alcoholniveau in whisky’s te bereiken.
Indirect wordt het water ook gebruikt in het koelen en het genereren van stoom waar veel stills door aangedreven worden. Dit water kan niet zo maar ‘oud’ water zijn. Het is van belang dat het water dat gebruikt wordt ‘vers’ uit de bron komt. Water van een slechte kwaliteit kan een negatief effect hebben op de uiteindelijke whisky.
Het water moet op zijn minst voldoen aan de standaard voor Europees drinkwater. De meeste Schotse distilleerderijen gebruiken ‘zacht’ water, de aanwezigheid van zout zorgt ervoor dat de PH-waarden laag blijven en helpt bij het verhogen van de efficiëntie van het fermentatieproces.
Boeit het water echt voor de smaak van je whisky?
De meeste distilleerders onderkennen dat het karakter van het water een directe invloed heeft op het karakter van de distilleerderij en haar whisky’s. Anderen beargumenteren dat na het driemaal distilleren van de spirit, je haast wel een topproever moet zijn om het verschil op te merken. Hoe dan ook, het klinkt echter stukken beter, dat wel. Een ietwat cynischere benadering, maar de meningen lopen dus uiteen.
Wij gaan in deze toch bekijken wat voor effecten het water zou kunnen hebben op de uiteindelijke beleving van je dram. Master Blender Rachel Barrie voerde een experiment uit om de effecten van water op het karakter van whisky na te gaan. Zij probeerde water uit de Highlands, Speyside en uit Islay in combinatie met whisky en beschreef haar bevindingen.
Zo bemerkte zij dat het mineraalrijke water uit de Highlands een zoetere, bloemige smaak naar voren wist te brengen. Het Highland water staat bekend om de vele mineralen en haar ‘hardheid’, water dat eeuwenlang is blootgesteld aan filtratie door zandsteen en kalksteen.
Speyside water had een vergelijkbaar effect, waarbij een honingachtige accent werd benadrukt en er hints van fruit te bekennen waren. Het water uit deze regio is zachter dan dat van de Highlands, het is water dat door de eeuwen heen gefiltreerd is door hard steen, zoals graniet. Het is ook minder rijk aan mineralen.
Het Islay water had juist de oh-zo-bekende rokerige, peperige zwavelaccenten waar de whisky’s zo bekend van zijn. Volgens haar brengt het water deze typerende kenmerken nog sterker naar voren. Het water op Islay is eeuwenlang blootgesteld aan turf. De onderzoekster stelt dat de vertrouwde kenmerken van whisky’s uit deze streek dus zeker deels te danken zijn aan het gebruikte water. Het gebruikte water in het destillatieproces hangt dus samen met het karakter van de uiteindelijke dram.
Uisge en whisky, onlosmakelijk verbonden
De conclusie is dat water ontegenzeggelijk belangrijk is voor whisky en het karakter van een whisky. Het woord whisky komt zelfs van het Gaelic woord ‘uisge’, wat water betekent. Niettemin zijn wij ook weer niet zulke meesterproevers dat wij, nadat onze favoriete drank het hele proces heeft doorlopen, onmiskenbaar kunnen proeven of Ardbeg stiekem eens water uit de Highlands heeft getapt. Wij zijn van mening dat de waarheid ergens in het midden ligt. Niettemin, met zekerheid zal het gebruikte water de reeds aanwezige accenten van het karakter van een whisky versterken.
