Het verschil uitleggen tussen de spelling whisky en whiskey is net zo zeer een dooddoener als dat het noodzakelijk is wanneer men begint te schrijven over whisky. Voor we de wereld van whisky induiken, is het tenslotte belangrijk op zijn minst te weten waar we het over hebben. De schrijfwijze hangt af van waar de whisky vandaan komt. Hoe dat precies zit lees je in dit artikel.
Is het whisky of whiskey?
Laten we bij het begin beginnen. In de Van Dale wordt het omschreven als: sterkedrank, gedistilleerd uit gerst of andere graansoorten: Schotse whisky. Whisky associeert men met Schotland. Vanzelfsprekend wordt het ook op andere plekken ter wereld geproduceerd, maar laten we voorop stellen dat de oude Schotten het tot kunst verheven. De amberkleurige drank zou immers uitgroeien tot een van Schotlands bekendste exportproducten en een symbool voor de Schotse bevolking.
De drank benodigde een naam en deze werd de oud-Keltische benaming uisige beatha, die levenswater betekent. Gaandeweg werd deze naam verbasterd tot whisky. In Schotland schrijft men whisky zonder de extra ‘e’. Toch hebben wij menig discussie langs zien komen waarbij beide spellingen werden gebruikt. Waar komt deze verwarring vandaan? Dat komt omdat de Ieren het woord anders vertaalden uit het Oud-Keltisch dan hun Schotse buren. Zij schrijven het sinds mensenheugenis met een extra ‘e’.
Waarom schrijven Amerikanen ook whiskey?
Om uit te leggen waar deze verwarrende situatie vandaan komt, dienen we terug te gaan naar de vroege 17e eeuw. De eerste Ierse immigranten introduceerden de drank, haar naam en Ierse schrijfwijze in het ongerepte Noord-Amerika en begonnen her en der hun eigen distilleerderijen. Ijverig als ze waren, ontstond er een ware whiskey cultuur waar wij vandaag de dag nog steeds de vruchten van plukken.
De productiemethode was anders, de ingrediënten waren ook anders. De naam had een extra ‘e’. Maar we hebben het hier desondanks nog altijd over dezelfde drank. Beide spellingen worden nu door elkaar heen gebruikt, maar de Amerikaanse/Ierse schrijfwijze is wellicht wat meer aanwezig door de grote invloed van de Amerikaanse films en popcultuur.
Na aanhoudende kritiek van Schotse whiskyliefhebbers, kaartte zelfs de New York Times deze situatie een tijd geleden aan in een artikel met verstrekkende spellingsgevolgen. Na decennia lang enkel de Amerikaanse variant gebruikt te hebben, besloot het blad over te stappen op een afkomst-bepaalde spelling. Oftewel, wanneer er over een whisky uit Schotland gesproken wordt, gebruikt het blad de Schotse spelling.
Hoe gaan we dit onthouden?
Godzijdank hebben wij Nederlanders ezelsbruggetjes om dingen wat minder abstract te maken. Het is eenvoudig: landen met een ‘e’ in de naam (Amerika, Ierland) spellen de naam doorgaans met een extra ‘e’ – als in whiskey. Landen zonder een ‘e’ in de naam (Schotland, Canada, Japan) spellen de naam daarentegen doorgaans zonder een ‘e’ – als in whisky.
Een onhandige situatie waarin de twee namen soms door elkaar worden gebruikt. Vandaar ook dat wij het op dit vlak in onze blog simpel gaan houden. Wij zullen hier doorgaans de naam whisky gebruiken, de traditionele Schotse benaming voor deze gouden levensdrank. Wanneer wij hier van afwijken zal dit enkel en alleen zijn om een duidelijke nuance aan te geven.
Welke schrijfwijze gebruik jij het liefst?
