Slàinte is een veelgehoorde term in de verschillende vormen van het Gaelic dat in onder andere Schotland en Ierland wordt gesproken. De uitdrukking slàinte laat zich letterlijk vertalen naar ‘gezondheid’ in het Nederlands. Doorgaans gebruiken mensen uit deze streken slàinte als een toast. De uitspraak van het woord klinkt als ‘slawn-cha’.
Het Gaelic is een taal die gesproken wordt en werd door de van oudsher Keltische volken (genaamd de Gaels) die de eilanden aan de andere kant van de Noordzee bevolkten. Er zijn enkele varianten van deze taal, zo wordt er in Schotland een andere variant gesproken van deze taal dan in Ierland. In het Iers wordt het echter iets anders gespeld, hier schrijft men sláinte.
Vaak hoort men het woord in combinatie met ‘mhath’ (goede gezondheid) of als reactie hierop het welbekende ‘do dheagh shlàinte’ (jouw goede gezondheid). Een zeer bekende zin is tevens ‘go dte tú slán’, wat zoveel betekent als ‘het ga je goed’.
Slàinte in de taalkunde
Het woord is een afgeleide vorm van het Oud-Ierse ‘slán’, dat ‘gezond’ of ‘gezondheid’ betekent, aangevuld door het Oud-Ierse achtervoegsel ’tu’. Resulterend in ‘slántu’ en het latere Middel-Ierse sláinte. De taalkundige achtergrond van het woord valt terug te leiden naar het Indo-Europese ‘slā’, dat zoveel betekent als ‘voordelig’ of ‘gezegend’ en te koppelen is aan woorden als ‘selig’ in Germaanse talen en ‘salus’ in het Latijn.
Eigenlijk is de uitdrukking Slàinte dus, ondanks de overduidelijke verschillen, een exotische neef van Spaanse uitdrukkingen als ‘salud’ en het Italiaanse ‘salute’. Deze termen worden doorgaans ook in deze landen gebruikt om mee te proosten. Slàinte heeft mede door de populariteit van Schotse whisky wereldwijde bekendheid gekregen en is bij whiskykenners over de hele wereld een geliefde toast. Ook het drinken van de Ierse drank Guinness wordt vaak vergezeld met een enthousiaste – slàinte!
2 reacties op dit artikel
Correctie: Het is Sláinte, niet Slàinte
Maar hoe moet ik het als Nederlandse nu uitspreken.
Vind nergens een optie daarvoor.
Liefs, Lucy Vers