Het is al lang niet meer zo dat Japan een outsider is op de whiskymarkt. Het land weet al sinds 1923 whisky’s te produceren die uitermate smaakvol zijn. Enkele Japanners hebben de kennis begin vorige eeuw opgedaan in Schotland en deze ijverig geperfectioneerd. Met succes.
De laatste tijd vallen de Japanse whisky’s, als Yamazaki, Nikka en Hibiki, geregeld in de prijzen en whisky is dan ook razend populair in het land van de rijzende zon. Vandaag enkele interessante wetenswaardigheden over Japanners en hun whisky.
In Japan is het whisky, niet whiskey
Mocht je Japan wel eens bezocht hebben én een whiskyliefhebber zijn, heb je vast gemerkt dat de Japanners dezelfde spelling gebruiken als de Schotten. De Japanse whiskyindustrie vond haar oorsprong in Schotse tradities en processen en heeft van hieruit, gedurende de laatste 100 jaar, prachtige alternatieven weten te creëren. De makers van Japanse whisky associëren zichzelf maar al te graag met de bakermat van de whisky in het noorden van het Britse eiland.
In het Japans schrijf je whisky als volgt: ウイスキー. De uitspraak is ongeveer hetzelfde als de Engelse/Nederlandse versie.
Whisky op iedere hoek van de straat
Japan is écht dol op whisky. Het is er zelfs zo populair (er wordt meer whisky gedronken dan in Schotland en meer malt-whisky gemaakt dan in de gehele Verenigde Staten) dat je het dan ook écht bijna overal kunt krijgen. Zo staat Japan bekend om haar verkoopautomaten. Je kunt echt alles uit een automaat krijgen en de krengen zijn dan ook overal te vinden.
Aangezien Japanners ook dol zijn op whisky, heb je dus ook whiskyautomaten met leuke reisformaat flesjes whisky. Ideaal als je vergeten bent een flesje whisky op te pikken bij de slijter. Waarom hebben we dat in Europa eigenlijk niet?
De grondleggers van de Japanse whisky
De Japanse whisky erkent twee heren als de vaders van de Japanse whisky. Het waren Masataka Taketsuru en Shinjiro Torii die whisky groot hebben gemaakt in het land van de rijzende zon.
Masataka Taketsuru
Deze naam is al eens eerder gevallen hier. We hebben in een eerdere blog uitgebreid verteld over dit heerschap uit Takehara, Japan. Geboren in 1894, besloot hij in 1918 naar Schotland te gaan om aldaar de fijne kneepjes van het whisky-vak op te doen. Masataka, een telg uit een familie met een sakébrouwerij, kwam terug als een echte kenner en werd grondlegger van Japanse whisky en het merk Nikka in het bijzonder.
Door deze man is de Japanse whisky erg geënt op kwaliteit, Schotse whisky en de bijbehorende productieprocessen en -tradities. Hij heeft dan ook welverdiend een mooi standbeeld gekregen nabij de Yoichi distilleerderij.
Shinjiro Torii
Een ander bekend figuur uit de Japanse whiskyhistory is Shinjiro Torii. Hij is de oprichter van de bekende Suntory whisky. Hij was het die de Yamazaki distilleerderij oprichtte in het vruchtbare land van de Kyoto-regio. Yamazaki was, in 1923, Japan’s eerste malt distilleerderij. Suntory is ondertussen uitgegroeid tot een whiskyreus. Net als medevisionair Taketsuru, zag Shinjiro de Schotse whiskyindustrie als een geweldig voorbeeld voor de toekomstige Japanse whisky’s.
‘Beter goed gejat, dan slecht verzonnen’, bleek een succesvol recept. Maar hier doen we de Japanse distilleerders te kort mee. De Japanners gingen verder dan dat, zo steken zij nu met regelmaat de Schotse whisky’s de loef af op internationale competities.
De concurrentiestrijd der whisky’s
Enkele kenners zeggen dat Japanse whisky zelfs beter is dan Schotse whisky nu. Dat de leerling dus de leermeester voorbij is gegaan in de laatste decennia. Dit lijkt ons een prima openingszin om een pak slaag te krijgen in elke willekeurige Schotse kroeg, maar wellicht zit er een kern van waarheid in. De Japanse whisky’s zijn overladen met internationale whiskyprijzen en de kwaliteit is uitermate hoogstaand.
Natuurlijk blijft Schotland qua imago sowieso de onbetwiste nummer 1 als whiskyregio, maar de Japanners weten wat ze doen. Een bekende whiskywebsite, ‘Malt Maniacs’ durfde zelfs het volgende te stellen: “The quality of the average Japanese whisky has now surpassed the quality of the average Scotch whisky.”
Het blijft een interessante paradox. Japanse whisky is lang niet zo bekend als whisky’s uit Ierland, de Verenigde Staten en natuurlijk Schotland, terwijl ze kwalitatief al een hele tijd makkelijk meekunnen met de grote jongens.
Wat maakt Japanse whisky anders?
Elke distilleerderij heeft natuurlijk zijn eigen stijl. Dat is in Schotland en Ierland niet anders. Niettemin is het overduidelijk dat de meeste productieprocessen in Japan afgeleid zijn van de Schotse traditionele manier van whisky-maken. Enkele belangrijke overeenkomsten en verschillen op een rij:
- Vaak wordt de whisky in Japan tweemaal gedistilleerd, net als in Schotland.
- Het gebruikte gemoute gerst is vaak afkomstig van Schotland, soms uit Australië. De whisky’s worden gerijpt in dezelfde vaten als bij de Schotse distilleerderijen (Amerikaans eikenhout en sherryvaten), met uitzondering van Japans eikenhouten vaten (genaamd Mizunara) dat een nét ander accent geeft aan de smaak en het karakter van de whisky’s.
- Het Japanse klimaat valt te vergelijken met het klimaat van de Amerikaanse whiskystaten. Het klimaat dat de rijpende whisky’s moeten doorstaan is iets minder gematigd dan bijvoorbeeld in Schotland en Ierland. De zomers zijn in Japan namelijk heter en de winters vaak kouder.
- Door deze klimaatverschillen rijpen de whisky’s vaak wat sneller dan in Schotland en Ierland. Vaak hebben de whisky’s ook wat meer houtinvloeden na rijping.
- Er worden ook innovatieve Japanse distilleertechnieken toegepast die uniek zijn en leiden tot het gebruik van uiteenlopende stills, verschillende combinaties van ingrediënten en bijvoorbeeld experimenten met de rijping. Al deze nuances hebben een invloed op de uiteindelijke whisky en maken iedere whisky een uniek product.
- Japanse distilleerderijen wisselen, in tegenstelling tot de Schotten, geen whiskyvoorraden met elkaar uit bij het maken van een blended whisky. Hierdoor zijn de blended whisky’s in Japan afkomstig van maximaal 2 verschillende distilleerderijen.
Japanse whiskydistilleerders
Japan heeft negen grote whiskydistilleerders met elk hun historie en gebruiken. Enkele van hen zijn heuse toeristenstrekpleisters en staan bol van de historie of zijn omgeven door prachtige natuur.
- Chichibu – Japan’s nieuwste distilleerderij op twee uur rijden ten noordwesten van de Japanse hoofdstad Tokio.
- Eigashima – Deze distilleerderij staat vaak bekend als de White Oak distilleerderij en heeft verschillende afdelingen waar ook sake en shochu worden geproduceerd.
- Fuji Gotemba – Gelegen aan de voet van de berg Fuji ligt een van ’s werelds grootste whiskydistilleerderijen.
- Hakushu – Deze distilleerderij staat bekend als de ‘forest distillery’, het is de hoogstgelegen en meest afgelegen distilleerderij in Japan met een uniek klimaat en mooie omgeving. Het is een perfecte omgeving voor het rijpen van whisky.
- Karuizawa – De kleinste distilleerderij van het land, gelegen in het populaire berggebied, in het hart van Japan.
- Miyagikyo – Oorspronkelijk Sendei geheten. Deze whisky wordt gebruikt in de blend van Nikka, maar een tijdje geleden is men ook begonnen met een vooralsnog succesvolle lijn single malt whisky’s.
- Yamazaki – Japan’s oudste distilleerderij, geopend in 1923. Een zeer populaire distilleerderij om te bezoeken, met een bar die beroemd is door heel Japan. Deze distilleerderij is in handen van het merk Suntory.
- Yoichi – De meest noordelijk gelegen distilleerderij van Japan en de enige die gevestigd is op het eiland Hokkaido. Deze distilleerderij is vandaag de dag ook in handen van het bedrijf Nikka.
- Shinshu – In 2011 is de Shinshu Distillery heropend. De distilleerderij is eigendom van het bedrijf Hombo en gelegen in Nagano Prefecture op het hoofdeiland Honshū.
Japanse whisky, de cijfers
Japanse whisky is booming. Het land exporteert en verkoopt ontzettend veel whisky.
In de jaren 70 en de vroege jaren 80 bloeide de whiskyindustrie op als gevolg van de stijgende populariteit van buitenlandse whisky’s. Dit had ten gevolge dat er vele nieuwe whisky-distilleerderijen werden gebouwd en de Japanse whiskyproductie steeg. De binnenlandse markt wist succesvol te concurreren met de buitenlandse whisky’s in een markt die steeds groter werd. Vele producenten van sake besloten zelfs over te stappen op het lucratieve product, whisky.
Eind jaren 80 ging het juist een stuk minder, de lokale whisky’s konden minder op tegen de grote merken uit het buitenland, zoals de Amerikaanse, Schotse en Ierse whisky’s. Deze waren alom vertegenwoordigd en werden succesvoller gepromoot dan de whisky’s uit Japan zelf. De belastingen voor de Japanse whisky’s was ook hoger, waardoor het lastig was te concurreren met de volop aanwezige buitenlandse concurrentie.
Vandaag de dag is de vraag weer aangetrokken. Voornamelijk qua export groeien de verkopen van Japanse whisky’s. De belastingen op sterke drank zijn nog steeds hoog, maar het exporteren van Japanse whisky is een succes gebleken.
Zeker sinds het einde van de vorige eeuw werd Japanse whisky beroemder wereldwijd. Meer mensen dan ooit tevoren zijn geïnteresseerd in Japanse whisky. Vijf procent van de wereldwijde verkoop van whisky komt van Japanse whisky’s, dat betekent dat 1 op de 20 flessen die er verkocht worden van Japanse makelij is.
De Japanse highball
Whiskycocktails zijn populair in Japan. De zogenaamde highballs, een verzamelterm voor whisky gemixt met een frisdrank, zijn dan ook in iedere bar in Japan te krijgen. De whiskyindustrie in Japan had dit in de gaten en hebben erop geanticipeerd. Dit resulteerde in een whisky die uitermate goed te combineren is met water. Zelfs wanneer je Japanse whisky wat verdunt, verliest het nauwelijks smaak of karakter. Japanse whisky is dan ook uitermate geschikt voor het mixen van cocktails.
Welke whisky uit Japan is volgens jou het beste? Laat het ons weten!
